by M Murawski · Cited by 1 — alownicze okolice Beskidu Niskiego są wspaniale ukształtowanymi przyrodniczo terenami, doskonale nadającymi się do prowa- dzenia gospodarstw

177 KB – 6 Pages

PAGE – 1 ============
Chów owiec i kóz w Beskidzie Niskim Opracowania Informacyjne 67 Wiadomo ci Zootechniczne, R. XLIX (2011), 3: 67Œ72 Chów owiec i kóz w wybranych gospodarstwach Beskidu Niskiego Maciej Murawski, Urszula Kaczor Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Katedra Hodowli Trzody Chlewnej i Maych Prze uwaczy, ul. R dzina 1 B, 30-274 Kraków alownicze okolice Beskidu Niskiego s wspaniale uksztatowanymi przyrodniczo terenami, doskonale nadaj cymi si do prowa- dzenia gospodarstw, zajmuj cych si ekologicz- nym chowem byda, kóz i owiec. Gospodarstwa te kierunkowane s na produkcj mi sa i mleka, charakteryzuj cego si unikalnymi prozdrowot- nymi i smakowymi wa ciwo ciami. Ekologiczne gospodarstwo rodzinne —Figafl, nale ce do pa stwa Maziejuków we wsi Mszana, umiejscowione jest na granicy Beskidu Niskiego, w najni ej poo onej cz ci polskich Beskidów (Prze cz Dukielska). Gospodarze prowadz w nim hodowl 30 krów i 200 kóz bezrasowych. Baz paszow dla zwierz t utrzy- mywanych w gospodarstwie stanowi 119 ha k i pastwisk, a ywienie oparte jest przede wszyst- kim o sianokiszonk i siano oraz zielonk wypa- san na pastwiskach znajduj cych si w niedu ej odlego ci od budynków. Profil produkcyjny gospodarstwa ukierunkowany jest gównie na produkcj mleka krowiego i koziego, a tak e wasne wyroby nabiaowe. Od kóz rocznie pozy- skiwane jest okoo 70 tys. l mleka przetwarzane- go na wyroby nabiaowe. Plenno stada kóz wynosi 150%, podno okoo 85%. Stado krów produkuje natomiast rocznie 93 tys. l mleka sprzedawanego do OSM w Sanoku. Produkty nabiaowe, tradycyjnie wytwarzane w tym naj- czystszym przyrodniczo miejscu, tu obok Ma- gurskiego Parku Narodowego i Ja liskiego Parku Krajobrazowego, cechuj wysoka jako i wy- jtkowe walory smakowe. Produkty te posiadaj certyfikat zgodno ci, potwierdzaj cy ekologicz- ne metody produkcji, nadany przez jednostk certyfikuj c Ekogwarancja z Lublina oraz Bio- cert Maopolska z Krakowa. Przetwórstwo pro- wadzone jest w maej przetwórni, funkcjonuj cej zgodnie z zasadami MOL (produkcja marginalna i ograniczona). Wytwarzane s mi dzy innymi: · sery z mleka nie pasteryzowanego, pod- puszczkowe sery twarde (wooski pa- rzony), · sery mi kkie, bundz kozi i krowi, twaro- gi, bryndza, · sery farmerskie dojrzewaj ce, · sery biay i w dzony kozi wooski oraz bryndza kozia (produkty znajduj si na Li cie Produktów Regionalnych). Jako wyrobów zostaa potwierdzona m. innymi na Europejskich Targach Produktów Regionalnych w Zakopanem w 2010 r., na któ- rych bryndza kozia uzyskaa pierwsz lokat . W 2009 r. ser kozi wooski otrzyma nagrod —Pera 2009fl na targach —Polagra Foodfl. Ten sam ser w 2007 r. zyska miano najlepszego pro- duktu spo ywczego województwa podkarpac- kiego. Wa ciciele gospodarstwa nie tylko zaj- muj si chowem zwierz t i produkcj , ale wiele uwagi po wi caj promocji swoich wyrobów. Cz dochodu uzyskiwana jest tak e ze sprze- da y ciel t; kozioki sprzedawane s prywatnym odbiorcom na tucz, a kózki do chowu. Gospo- darstwo stanowi ródo utrzymania dla wa ci- cieli i trzech pracowników fizycznych. Przykadem rodzinnego gospodarstwa owczarskiego jest tak e gospodarstwo pa stwa Wasylczaków ze wsi Owczary. Area gospodar- stwa obejmuje 290,16 ha k i pastwisk, z któ- rych 230 ha wykorzystywane jest dla 750 owiec matek rasy czarnogówka, a pozostaa cz dla M

PAGE – 2 ============
M. Murawski i U. Kaczor Opracowania informacyjne 68 Gospodarstwo koziarskie Pa stwa Maziejuków —Figafl w Mszanie, Beskid Niski Maziejuks™ goat farm fiFigafl in Mszana, the Low Besk id (fot. W. Maziejuk) Waldemar Maziejuk w stadzie produkcyjnym kóz Waldemar Maziejuk with a commercial herd of goats (fot. W. Maziejuk)

PAGE – 4 ============
M. Murawski i U. Kaczor Opracowania informacyjne 70 Waldemar Maziejuk z synem Tomaszem reklamuj wyroby z mleka koziego wyprodukowane we wasnym gospodarstwie Waldemar Maziejuk and his son Tomasz recommend goat milk products made on their own farm (fot. W. Maziejuk) Owce rasy czarnogówka na pastwisku, gospodarstwo p astwa Wasylczaków w Owczarach, powiat gorlicki, Beskid Niski Black-headed sheep on pasture, Wasylczaks™ farm in Owczary, Gorlice District, the Low Beskid (fot. M. Murawski)

PAGE – 5 ============
Chów owiec i kóz w Beskidzie Niskim Opracowania Informacyjne 71 Owczarnia w gospodarstwie pa stwa Wasylczaków Sheep house in Wasylczaks™ farm (fot. M. Murawski) Konie na pastwisku, gospodarstwo Owczary Horses on pasture, Owczary farm (fot. M. Murawski)

PAGE – 6 ============
M. Murawski i U. Kaczor Opracowania informacyjne 72 hodowli 40 klaczy ze rebakami rasy maopol- skiej. Gospodarstwo nie prowadzi adnych upraw polowych. Owce przebywaj przez cay sezon ywienia letniego na pastwisku. W okresie zimowym ywione s sianokiszonk i sianem. Maciorki charakteryzuj si przeci tnymi para- metrami u ytkowo ci rozpodowej. Gospodar- stwo prowadzi odchów i sprzeda modzie y hodowlanej oraz tucz jagni t. Preferowany jest tucz materiau rze nego na bazie zielonki pa- stwiskowej do 35 kg masy ciaa i sprzeda yw- ca lub obróbka kulinarna na potrzeby wasne. Wymienione gospodarstwa przyj y dwie odmienne strategie zbytu dla wasnej pro- dukcji towarowej, odnosz c sukces rynkowy, zapewniaj cy ich wa cicielom zadowalaj cy zysk z prowadzonej dziaalno ci. Fakt ten tym bardziej zasuguje na podkre lenie, e typowa hodowla owiec i kóz, nastawiona tylko na pro- dukcj mleka i/lub mi sa, jest w obecnych uwa- runkowaniach ekonomiczno-rynkowych produk- cj nieopacaln . Jak wykazano, prowadzenie produkcji owczarskiej i koziarskiej w opisanych gospodar- stwach, w po czeniu z przetwarzaniem podsta- wowych produktów oraz ich bezpo redni sprzeda , znacz co podnosi przychód i zysk. Jednak e, ze wzgl du na rodzinny charakter i niewielk towarowo produkcji dziaalno ta- ka ma ograniczony zasi g rynkowy. W dalszym ci gu do rzadko ci nale gospodarstwa, których produkty s dost pne lub pojawiaj si okazjo- nalnie w kilku regionach, a teren caego kraju jest poza ich mo liwo ciami produkcyjnymi i logistycznymi. Jednak, dotychczasowa ich dzia- alno , nadal zaliczana do produkcji niszowej, staje si coraz bardziej zauwa ana i poszukiwa- na przez konsumentów. SHEEP AND GOAT FARMING IN SELECTED FARMS OF THE LOW BESKID MOUNTAINS Summary The current state of Polish sheep and goat farming presents new challenges to breeders. Pro- duction of only meat and/or milk is insufficient to make the breeding of these small ruminants profit- able. The paper characterizes a farm involved in goat farming, manufacture of goat milk products and their direct distribution and sale. The article also describes a sheep farm that produces breeding animals and lamb meat, and sells traditional roast lamb directly. By combining the processing of basic raw materials obtained from these animals with their direct sale, the described farms conside r- ably increased their incomes and profits. They are an example of the few farms of this type in Poland, the operation of which is increasingly visible and products increasingly in demand. This method of sheep and goat farming is the best proof of the farms™ market and economic success while illus- trating the positive aspects of Polish sheep and goat farming, and setting profitable directions for current and future development. fot. B.K.

177 KB – 6 Pages