Adem uit in de mond van de patiënt terwijl je kijkt of de borstkas naar omhoog gaat zoals bij een normale ademhaling. Tegelijkertijd voel je de weerstand van de
105 pages
Missing: snakken | Must include: snakken
91 KB – 105 Pages
PAGE – 1 ============
levensbedreigende aandoeningen hoofdstuk 33.1 3 3 LEVENSBEDREIGENDE AANDOENINGEN INHOUD:3.0 Levensbedreigende aandoeningen 3.3 3.0.1 Inleiding 3.3 3.0.2 Doelstelling 3.43.1 als de ademhaling faalt 3.5 3.1.1 wat doe je bij ademhalingsfalen 3.7 3.1.2 wat leer je van de ademhalingsfrequentie 3.7 3.1.3 acties bij ademhalingsfalen 3.8 3.1.4 de houding van het slachtoffer 3.9 3.1.5 de ademweg vrijmaken 3.9 3.1.5.1 kantelen van het hoofd 3.9 3.1.5.2 kantelen v/h hoofd met naar voren trekken v/d kind 3.10 3.1.5.3 de kaak-duw techniek 3.11 3.1.6 de beademing 3.12 3.1.6.1 open de ademweg 3.12 3.1.6.2 mond-op-mond beademing 3.12 3.1.6.3 mond-op-neus beademing 3.14 3.1.6.4 mond-op-hals beademing 3.14 3.1.6.5 mond-op-mond bij zuigelingen en kinderen 3.14 3.1.6.6 de zijdelingse veiligheidshouding 3.17 3.1.7 verwijderen van vreemd voorwerp bij volwassenen 3.18 3.1.7.1 behandeling 3.19 3.1.8 verwijderen van vreemd voorwerp bij kinderen 3.21 3.1.8.1 bewust kind of zuigeling met ademweg obstructie 3.21 3.1.8.2 behandeling 3.22 3.1.8.3 bewusteloos kind met ademweg obstructie 3.24 3.1.8.4 bewusteloze zuigeling met een luchtweg obstructie 3.28
PAGE – 2 ============
levensbedreigende aandoeningen hoofdstuk 33.2 3.1.9 hulpmiddelen bij de behandeling van ademhalingsfalen 3.29 3.1.9.1 hulpmiddelen voor het vrijmaken van de ademweg 3.29 3.1.9.2 hulpmiddelen bij kunstmatige beademing 3.36 3.1.9.3 oxymetrie van de puls 3.50 3.2 als het hart stopt 3.54 3.2.1 basisreanimatie van de volwassenen 3.54 3.2.2 wat zijn de risico™s voor de hulpverlener? 3.55 3.2.3 wat gebeurd er bij een cardiopulmonaire stilstand ? 3.55 3.2.4 het concept van de overlevingsketen 3.56 3.2.5 volgorde van handelen bij basis CPR bij de volwassene 3.58 3.2.6 CPR door twee hulpverleners bij een volwassene 3.62 3.2.8 basisreanimatie van de bay en het kind 3.833.3 shock 3.91 3.3.1 wat is shock ? 3.91 3.3.2 wat zijn de oorzaken van shock ? 3.91 3.3.3 wat gebeurt er tijdens een shock ? 3.92 3.3.4 hoe herken je shock ? 3.93 3.3.5 wat doe je in geval van shock ? 3.93 3.3.5.1 de anti-shockbroek 3.94 3.3.6 wat is een anafylactische shock ? 3.94 3.3.6.1 wat kan een anafylactische shock veroorzaken ? 3.94 3.3.6.2 hoe herken je een anafylactische reactie ? 3.95 3.3.6.3 wat doe je bij een anafylactische shock ? 3.953.4 bloedverlies 3.96 3.4.1 uitwendige bloeding 3.96 3.4.1.1 soorten uitwendige bleodingen 3.96 3.4.1.2 waar let je op bij uitwendige bloedingen? 3.97 3.4.1.3 wat doe je bij uitwendige bloedingen? 3.97 3.4.1.4 wat doe je in speciale gevallen? 3.101 3.4.2 inwendige bloedingen 3.102 3.4.2.1 wat is een inwendige bloeding? 3.102 3.4.2.2 hoe herken je een inwendige bloeding? 3.102 3.4.3 plaatsen van een infuus. 3.103 3.4.4 MUG acties bij bloedingen 3.1033.5 samenvating hoofstuk 3 3.104
PAGE – 3 ============
levensbedreigende aandoeningen hoofdstuk 33.33.0 Levensbedreigende aandoeningen3.0.1 INLEDINGBepaalde aandoeningen kunnen snel tot de dood leiden: als de patiënt stopt met ademhalen, als én de ademhaling én het hart tot stilstand komen, als de patiënt zeer veel bloed verliest, of als de patiënt in shock verkeert.De ambulancier komt meestal als eerste deskundige hulpverlener aan op de plaats van het spoedgeval. Het is de taak van de ambulancier deze levensbedreigende situaties te herken -nen en de patiënt in leven te houden tot de MUG ter hulp komt.Het geheel van technieken en handelingen waarmee je de vitale functies van de patiënt kan bewaren noemt men ‚elementaire reanimatie™ of ‚basisreanimatie™. Dit hoofdstuk gaat uitgebreid in op de technieken die tijdens de beschrijving van ‚de eerste minuten™ al in vogelvlucht aan bod kwamen. Het beschrijft de verschillende aandoeningen waarbij de zuurstofvoorziening van het lichaam faalt zodat het leven van de patiënt in gevaar komt.ALS DE ADEMHALING FAALT De ademhaling is afwezig of te zwak om het lichaam (en vooral de hersenen) van vol -doende zuurstof te voorzien. Als de ademhaling het laat afweten komt uiteindelijk ook het hart stil te staan. Op dat moment valt alle zuurstoftransport stil en is onherstelbare schade onafwendbaar, tenzij de reanimatie juist wordt uitgevoerd. Eerst bespreken we hoe je een ademstilstand kan herkennen en wat je er aan kan doen. Daarna bespreken we hoe je een belemmerde ademweg kan herkennen en wat je daar aan kan doen. Tot slot komen de verschillende hulpmiddelen ter sprake die je kan gebruiken voor de ondersteuning van de ademhaling of om zuurstof toe te dienen.ALS HET HART STOPT Als het hart tot stilstand komt, valt ook de ademhaling uit en wordt er geen zuurstof meer vervoerd door het lichaam. Enkele minuten zuurstoftekort hebben onherstelbare en dikwijls fatale gevolgen.Hier bespreken we alle technieken die je – alleen of met zijn tweeën – als ambulancier kan gebruiken om te proberen het slachtoffer te reanimeren. SHOCKBij shock werkt de bloedsomloop slecht zodat er te weinig zuurstof door het lichaam ver -voerd wordt. Deze situatie kan snel verergeren en tot stilstand van hart en/of ademhaling leiden.Je moet een shock leren herkennen en weten wat jou als ambulancier in dat geval te doen staat.BLOEDVERLIESOok bij ernstig bloedverlies kan de bloedsomloop in gebreke blijven zodat er te weinig zuurstof door het lichaam vervoerd wordt. Deze toestand kan snel verergeren en tot stil -stand van hart en/of ademhaling leiden.Je moet weten hoe je bloedverlies moet inschatten en over welke technieken je beschikt om bloedingen te doen stoppen.
PAGE – 4 ============
levensbedreigende aandoeningen hoofdstuk 33.43.0.2 LESDOELSTELLINGENDe cursisten kennen (weten, begrijpen, inzien):Het begrip ademhalingsfalenDe indeling van de oorzaken van ademhalingsfalenDe symptomen van ademhalingsfalenDe waarden van de ademhalingsfrequentie en het optreden van problemen hierbijDe begrippen tachypnoe en bradypnoeDe te ondernemen acties bij ademhalingsfalen De verschillende beademingsmogelijkheden zonder hulpmiddelen bij de volwas-sene, de junior en de zuigeling De toepassingsmodaliteiten en techniek van de veiligheidshouding Het verwijderen van een vreemd voorwerp bij de volwassene en het kindDe hulpmiddelen voor het vrijmaken van de ademweg alsook het gebruik ervan: de ademwegcanule, het aspiratietoestelDe hulpmiddelen bij de kunstmatige beademing alsook het gebruik ervan: het aan-gezichtsmasker, het zakmasker, het ballonklepmasker De middelen om zuurstof toe te dienen alsook het gebruik ervan: zuurstofcilinder, de bevochtiger, sondes en maskers Het materiaal dat nodig is bij een endotracheale intubatieHet begrip pulsoxymetrie en het nut ervan Het werkingsprincipe en de beperkingen van de zuurstofsaturatie meterWat er gebeurt bij een cardiopulmonaire stilstand Het concept van de overlevingsketen De volgorde van handelen bij de basisreanimatie van de volwasseneDe klassieke manier van reanimeren door twee hulpverlenersDe prikkelgeleiding van het hartHet schema voor de hulpverlener-ambulancier voor de reanimatie van de volwas -sene De volgorde van handelen bij de basisreanimatie van de zuigeling en het kindHet schema van de basisreanimatie van de zuigeling en het kindDe plaats en de taak van de MUG binnen het schema van de basisreanimatieDe oorzaken van shock en de verschillende soorten shockDe door shock veroorzaakte gebeurtenissen in het lichaamDe herkenningstekens in geval van shockDe handelingen die moeten uitgevoerd worden in geval van shockHet begrip anafylactische shock, de oorzaken en herkenningstekens ervan alsook de uit te voeren handelingen hierbijDe oorzaken van een bloedingDe verschillende soorten bloedingenDe handelingen die moeten uitgevoerd worden in geval van een uitwendige bloe-ding en weten waarop ze moeten lettenDe handelingen die moeten uitgevoerd worden bij fispeciale gevallenfl inzake bloe-dingenDe handelingen die moeten uitgevoerd worden in geval van een inwendige bloeding en kennen de herkenningstekens hiervanDe taak van de MUG bij bloedingen
PAGE – 5 ============
levensbedreigende aandoeningen hoofdstuk 33.53.1 ALS DE ADEMHALING FAALT HET BELANG VAN DE ADEMHALING De mens kan vele dagen zonder eten, en enkele dagen zonder drinken, maar overleeft geen tien minuten zonder zuurstof. Zonder de zuurstof die wij voortdurend inademen en die via het bloed doorheen heel het lichaam wordt vervoerd, kunnen wij niet leven. De hersenen en de andere organen lijden zeer snel (onherstelbare) schade als ze van de zuurstoftoevoer worden afgesneden. Na gemiddeld 10 minuten treedt de dood in.Hoe het ademhalingsstelsel werkt, werd uiteengezet in hoofdstuk 1. Het is belangrijk de werking van het ademhalingsstelsel goed te begrijpen voor je de levensbedreigende aan -doeningen in verband met de ademhaling in dit hoofdstuk bestudeert.De normale ademhaling kan door veel verschillende aandoeningen, ziekten of verwondingen ondermijnd worden. De tabel op de volgende bladzijde geeft een overzicht van al deze aandoeningen. Deze aandoeningen zullen elders in dit boek uitgebreid besproken worden. Het is echter goed nu al te zien hoeveel verschillende aandoeningen een rol kunnen spelen bij het ontstaan van ernstige ademhalingsproblemen.Zonder verder in te gaan op de oorzaak van het ademhalingsprobleem maken we hier – met het oog op onmiddellijk levensreddende acties – een onderscheid tussen spoedgevallen waarbij ofwel de ademhaling faalt ofwel de ademweg belemmerd is.
PAGE – 6 ============
levensbedreigende aandoeningen hoofdstuk 33.6 1. BELEMMERING VAN DE ADEMWEG – de tong die bij een bewusteloos slachtoffer in de keelholte zakt – vreemd lichaam (brok voedsel, stuk tandprothese, braaksel, bloed, vloeistof) – zwelling wegens verwonding van keel of strottenhoofd (bij wurging of slag) – zwelling wegens besmetting van keel of strottenhoofd – zwelling wegens overgevoeligheidsreactie (allergie) – gezwel in keel of luchtpijp 2. ONTREGELING VAN DE BLAASBALGWERKING VAN DE BORSTKAS – scheur van de middenrifspier – verwonding van het longvlies, waardoor lucht of bloed in de borstkasholte terecht komen – aandoening van de ademhalingsspieren (door besmetting, elektrische schok of geneesmiddelen) 3. ONVOLDOENDE BESTURING DOOR HET ZENUWSTELSEL VAN DE BLAASBALALGWERKING VAN DE BORSTKAS – vergiftiging door bij voorbeeld heroïne met onderdrukking van het ademhalingscentrum in de hersenen – beschadiging van het ademhalingscentrum in de hersenen (door ongeval, bloe ding, ) 4. AANDOENING VAN DE LONGEN – vernauwing van de ademwegen en de longblaasjes (astma, besmetting, over gevoeligheid) – aandoening van de longblaasjes (vochtopstapeling in de longen als het hart niet goed werkt, longontsteking met ettervorming, ) 5. KWALITEIT VAN DE INGEADEMDE LUCHT – gebrek aan zuurstof Oorzaken van ademhalingsfalen.
PAGE – 8 ============
levensbedreigende aandoeningen hoofdstuk 33.8Elke patiënt die zonder een duidelijke reden (zoals angst of inspanning) snel ademt, heeft last van ademnood, wat gecompenseerd wordt door sneller adem te halen. Wanneer een voorbeeld) of is het ademhalingscentrum in de hersenen getroffen. Ook kan te traag ademen optreden na een periode van te snel ademen door uitputting van de kortademige patiënt.Elke verandering in de ademfrequentie moet gemeld worden aan de MUG of de arts die de patiënt overneemt en moet genoteerd worden in het ritverslag. Je bent als ambulancier, die veelal het eerst ter plaatse is, op dat ogenblik de enige ‚professional™ die deze veran -deringen van de ademhaling kan observeren.3.1.3 ACTIES BIJ ADEMHALINGSFALEN Ademhalingsmoeilijkheden kunnen leiden tot een brede waaier van ernstige tot onmid -dellijk levensbedreigende toestanden. Wat je doet als ambulancier zal in de eerste plaats afhangen van het feit of de patiënt al of niet bewust is.Als de patiënt bij bewustzijn is en nog steeds – zij het moeizaam – ademt, moet hij of zij in zittende of halfzittende houding gebracht worden. Toediening van zuurstof zoals verder besproken in dit hoofdstuk is zeer belangrijk. De aanpak zal voorts verschillen van aan -doening tot aandoening en zal in de betreffende hoofdstukken aan bod komen. Wel dien je steeds bedacht te zijn op beschadiging aan de nekwervels; je moet dan handelen zoals later besproken wordt.Als de patiënt bewusteloos is met tekenen van een ademhalingsstilstand of van een zeer ernstig ademhalingsfalen, moet je onmiddellijk de falende ademhaling ondersteunen en herstellen. Je start de procedures zoals die reeds kort en schematisch beschreven werden in hoofdstuk 2: – Controleer het bewustzijn, en leg de patiënt in een goede houding. – Start de ABC-procedure door de Ademweg vrij te maken. – Begin vervolgens -bij afwezigheid van een normale ademhaling met verwitti- ging van gespecialiseerde hulp ( via HC 100) – controleer gelijktijdig of er tekenen van circulatie aanwezig zijn – bij afwezigheid van ademhaling doch aanwezigheid van circulatie: start beade- ming – bij afwezigheid van ademhaling en circulatie start reanimatie (30 borst- compressies gevolgd door 2 beademingen), en vervolg deze zonder onderbre- king aan een ritme van 30/2Op de volgende bladzijden worden de A en de B in detail uitgelegd en worden ook de hulpmiddelen besproken die je bij de ondersteuning van de ademhaling kan gebruiken.Bij de meeste problemen met de ademhaling zie je een verhoging van de frequentie. Men spreekt dan van ‚tachypnoe™ (letterlijk ‚snelle adem™). In bepaalde gevallen kan ze ook verminderen tot bij voorbeeld 5 tot 6 per minuut en dan spreekt men van ‚bradypnoe™ (letterlijk ‚trage adem™).
PAGE – 9 ============
levensbedreigende aandoeningen hoofdstuk 33.93.1.4 DE HOUDING VAN HET SLACHTOFFER Een patiënt die buiten bewustzijn is of vrijwel niet reageert, en bij wie je tijdens een eerste beoordeling tekenen van ademhalingsfalen ziet, moet met aangepaste technieken in ruglig-ging gebracht worden. Voor je hieraan begint, moet je echter eerst beoordelen of er geen letsels aan de wervels van nek of rug zouden kunnen zijn.Aanwijzingen voor wervelletsels bij een patiënt die niet volledig bewust of bewusteloos is: de omstandigheden van het spoedgeval, zoals een val van een hoogte, het slachtoffer gevonden onderaan een trap, kortademige patiënt in een auto na een verkeersongeval, zichtbare uitwendige verwondingen aan hoofd, hals of nek:In alle gevallen waarbij het slachtoffer bewusteloos of niet volledig bewust is na een ongeval moet je een halskraag aanleggen. Dit moet met de juiste techniek gebeuren om mogelijke bestaande letsels niet nog erger te maken. 3.1.5 DE ADEMWEG VRIJMAKEN Bij alle patiënten met ademhalingsstilstand of die bewusteloos zijn, moet vervolgens de ademweg vrijgemaakt worden. De oorzaak van de ademhalingsstilstand is dikwijls een -voudigweg de tong. Bij bewusteloosheid zakt door de zwaartekracht de tong inderdaad naar achteren in de keelholte. De bouw van de keelholte en het gewicht van de tong zijn voldoende om de ademweg te blokkeren .Het snel vrijmaken van de ademweg kan soms reeds voldoende zijn om de ademhalings -stilstand op te heffen. Bij een eerder laattijdig vrijmaken van de ademweg zal de ademhaling zich niet meer spontaan kunnen herstellen. Maar ook in dat geval is een vrije ademweg van het allergrootste belang om de kunstmatige beademing goed te kunnen uitvoeren. De tong, onderkaak en spieren van de bodem van de mond belemmeren door hun gewicht de ademweg bij de bewusteloze patiënt.
PAGE – 10 ============
levensbedreigende aandoeningen hoofdstuk 33.10Er zijn drie eenvoudige technieken om de ademweg vrij te maken: 1- kantelen van het hoofd, 2- kantelen van het hoofd met naar voren trekken van de kin, 3- de kaak-duw techniek.3.1.5.1 Kantelen van het hoofd: Plaats het hoofd in het verlengde van de as van het lichaamKniel naast de patiënt en plaats je ene hand op het voorhoofd van de patiënt.Oefen met de handpalm van deze hand druk uit op het voorhoofd en kantel het hoofd zo naar achteren.Deze techniek wordt ook ‚ hyperstrekking ™ en in de Engelse vaktaal de ‚ head-tilt™ ge -noemd.Door druk uit te oefenen op het voorhoofd van het slachtoffer kantelt het lichtjes naar achteren3.1.5.2 kantelen van het hoofd met naar voren trekken van de kin : De ademweg wordt vrijgemaakt door een kanteling van het hoofd naar achteren terwijl de kin naar voren wordt getrokken. Dit is de beste manier om de ademweg vrij te maken.Bij een volwassene plaats je het hoofd in het verlengde van het lichaam.Kniel naast de patiënt en plaats je ene hand op het voorhoofd van de patiënt.Kantel het hoofd naar achteren door licht op het voorhoofd te drukken.Neem met de wijs- en middenvinger van je andere hand de kin van de patiënt vast.Duw de onderkaak verticaal naar boven zodat de onderste tanden voor de bovenste komen. Zorg ervoor dat je op de onderkaak duwt, en niet op de huid of de weke delen, want zo kan je de ademweg afsluiten.Let erop dat je de mond niet dicht duwt. Trek zo nodig de onderlip met je duim wat naar beneden.Deze techniek is alleen geschikt bij volwassenen, bij kinderen gebruikt men een aangepaste techniek (zie verder). In de Engelse vaktaal wordt deze techniek de ‚head-tilt, chin-lift™ genoemd.Deze techniek mag nooit gebruikt worden als er ook maar de geringste aanwijzing is voor een nekletsel. !
PAGE – 11 ============
levensbedreigende aandoeningen hoofdstuk 33.11 Deze techniek mag nooit gebruikt worden als er ook maar de geringste aanwijzing is voor een nekletsel.3.1.5.3 De kaak-duw techniek: Deze techniek is de enige manier waarop je de ademweg mag vrijmaken als je vermoedt dat de patiënt hoofd-, nek- of halsletsels heeft opgelopen. De bedoeling van de kaak-duw techniek is om de ademweg vrij te maken door alleen de onderkaak (waaraan de tong vast -zit) naar voren te duwen zonder het hoofd of de nek te bewegen. (In dit geval moet steeds een halskraag aangelegd worden. Meer informatie over de behandeling van patiënten met nekletsels volgt in hoofdstuk 4.)De kaak-duw techniek gaat als volgt :Leg de patiënt zorgvuldig in rugligging met hoofd, nek en romp op één lijn. Kniel bij het hoofd van de patiënt en steun met de ellebogen op het steunvlak waarop het hoofd rust.Plaats je handen aan weerszij van het hoofd van de patiënt.Stabiliseer het hoofd tussen je armen. Zorg ervoor dat het hoofd niet draait of kantelt. De hulpverlener plaatst de wijsvingers op de hoeken van de onderkaak en duwt de onder -kaak naar voren; met de duimen opent hij de mond. Het is soms nodig met je duim de onderlip van de patiënt naar beneden te duwen zodat de mond open blijft.In de Engelse vaktaal wordt deze kaakduwtechniek ‚jaw-thrust™ genoemd. !
91 KB – 105 Pages