May 16, 2019 — december2016_0.pdf. cbs (2017). Van opvang naar integratie. Cohortstudie van recente asielmigranten. Den Haag: Centraal Bureau voor de.
99 KB – 186 Pages
PAGE – 2 ============
Sociaal en Cultureel PlanbureauDen Haag, mei 2019Opnieuw beginnenAchtergronden van positieverschillen tussen SyrischestatushoudersRedactieEmily Miltenburg, Jaco Dagevos en Willem Huijnk (•†‡) AuteursNathalie Boot en Zo… Driessen (†—•)Sanne Noyon en Mieke Maliepaard ( –ƒ⁄†)Jaco Dagevos, Roxy Damen, Willem Huijnk en Emily Miltenburg ( •†‡)Ellen Uiters en Alet Wijga (‹›−‰)
PAGE – 3 ============
Het Sociaal en Cultureel Planbureau is een interdepartementaal, wetenschappelijk instituut, dat „ gevraagden ongevraagd „ sociaal-wetenschappelijk onderzoek verricht. Het •†‡ rapporteert aan de regering,de Eerste en Tweede Kamer, de ministeries en maatschappelijke en overheidsorganisaties. Het •†‡ valt for- meel onder de verantwoordelijkheid van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het •†‡ is opgericht bij Koninklijk Besluit op 30 maart 1973. Het Koninklijk Besluit is per 1 april 2012 vervan- gen door de “Regeling van de minister-president, Minister van Algemene Zaken, houdende de vaststelling van de Aanwijzingen voor de Planbureaus”.‘ Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag 2019In samenwerking met: †—•, ‹›−‰, –ƒ⁄†•†‡-publicatie 2019-4Opmaak binnenwerk: Textcetera, Den Haag Figuren: Mantext, MoerkapelleVertaling samenva’ing: ‚−—-vertalingen, AmstelveenOmslagontwerp: Textcetera, Den Haag Omslagillustratie: Optima Forma bv, Leidschendam ›•—™ 978 90 377 0910 0™fi‹ 740CopyrightU mag citeren uit •†‡-rapporten, mits u de bron vermeldt.U mag •†‡-bestanden op een server plaatsen mits:1het digitale bestand (rapport) intact blijfl;2u de bron vermeldt; 3u de meest actuele versie van het bestand beschikbaar stelt, bijvoorbeeld na verwerking van een erratum.Data•†‡-databestanden, gebruikt in onze rapporten, zijn in principe beschikbaar voor gebruik door derden via⁄‚™• www.dans.knaw.nl. ContactSociaal en Cultureel PlanbureauPostbus 16164 2500 —⁄ Den Haagwww.scp.nl info@scp.nlVia onze website kunt u zich kosteloos abonneren op een elektronische a’endering bij het verschijnen vannieuwe uitgaven.
PAGE – 4 ============
InhoudDe webversie van deze publicatie wijkt in opmaak iets af van de gedrukte, papierenversie. Bij verwijzingen naar pagina•s van deze editie daarom vermelden dat naar dewebversie is verwezen.Voorwoord 6Samenva’ing, conclusies en aandachtspunten voor beleid8Jaco Dagevos, Emily Miltenburg en Willem Huijnk (•†‡)1Inleiding 24Emily Miltenburg, Jaco Dagevos en Willem Huijnk (•†‡)1.1Naar meer inzicht in de positie van Syrische statushouders 241.2Accenten bij de verklaring van de positie van Syrische statushouders 261.3Keuze voor thema”s in dit rapport 271.4Inhoud van het rapport 291.5Data en methoden 311.6Nodig om de groep te blijven volgen 32Noot32Literatuur332Dynamiek in de demograŁe van Syrische statushouders35Nathalie Boot en Zo… Driessen (†—•)2.1Inleiding 352.2Data en methoden 372.3Dynamiek in de huishoudenssamenstelling 392.4Verhuizingen 442.5Samenva’ing en discussie49Noten51Literatuur513Verblijfsintenties van Syrische statushouders in Nederland 52Sanne Noyon en Mieke Maliepaard (–ƒ⁄†)3.1Verblijf- en terugkeerintenties van migranten 533.2Methode 583.3Resultaten 593.4Discussie en conclusie 63Noten65Literatuur663›™Œƒfi⁄
PAGE – 5 ============
4Inzicht in psychische ongezondheid 70Alet Wijga (‹›−‰), Mieke Maliepaard (–ƒ⁄†), Willem Huijnk (•†‡) enEllen Uiters (‹›−‰) (m.m.v. drs. Evert Bloemen, arts, adviseur/trainer bij Pharos) 4.1Inleiding 704.2Data en methoden 754.3Resultaten 794.4Samenva’ing en discussie94Literatuur985Zorggebruik in beeld 101Willem Huijnk (•†‡), Ellen Uiters (‹›−‰) en Alet Wijga (‹›−‰)5.1Inleiding 1015.2Theoretische achtergronden van zorggebruik 1025.3Data en metingen 1065.4Resultaten 1075.5Samenva’ing en discussie113Noten115Literatuur1166Variatie in participatie 119Emily Miltenburg en Jaco Dagevos (•†‡)6.1Overheid streefl naar combinaties van participatie1196.2Theoretische achtergronden van de mate van participatie 1206.3Data en methode 1246.4Resultaten 1256.5Samenva’ing en discussie136Noten138Literatuur1417Een sociaal-culturele typologie van Syrische statushouders 145Roxy Damen en Willem Huijnk ( •†‡)7.1Het belang van sociaal-culturele inbedding in een nieuwe omgeving 1457.2Theorie 1467.3Onderzoek en resultaten 1507.4Samenva’ing en discussie158Noten160Literatuur161Summary, conclusions and pointers for policy 165Jaco Dagevos, Emily Miltenburg and Willem Huijnk (•†‡)4›™Œƒfi⁄
PAGE – 8 ============
Syri…rs verloopt. We zullen deze groep daarom blijven volgen via nieuw surveyonderzoek, zodat we een goed beeld krijgen van de wijze waarop Syri…rs een nieuwe start hebbengemaakt in Nederland.Prof. dr. K. Pu’ersDirecteur Sociaal en Cultureel Planbureau7−ƒƒ‹–ƒƒ‹⁄
PAGE – 9 ============
Samenva’ing, conclusies en aandachtspunten voor beleidJaco Dagevos, Emily Miltenburg en Willem Huijnk (•†‡)S.1Inleiding Het is inmiddels vier jaar geleden dat grote aantallen asielzoekers hun toevlucht zochten in Nederland. Velen van hen ontvingen een tijdelijke verblijfsvergunning en vestigden zich in dit land. De meesten waren aŽomstig uit Syri…. Zij staan centraal in dit rapport. We kijken naar de Syrische statushouders die tussen 1 januari 2014 en 1 juli 2016 een verblijfs-vergunning asiel hebben gekregen en naar de partner en kinderen die later naar Nederlandzijn gekomen. Dit onderzoek kan worden gezien als een vervolg op het beschrijvende rap- port Syri…rs in Nederland (Dagevos et al. 2018a), maar is meer analytisch van aard en heefl alsdoel om inzicht te krijgen in de verschillen binnen de Syrische groep en in de achtergron-den van deze verschillen. Beide studies maken onderdeel uit van het project longitudinaal cohortonderzoek asielzoekers en statushouders (zie kader S.1). Kader S.1Project longitudinaal cohortonderzoek asielzoekers en statushouders Dit project heefl kort gezegd als doel om de positie van asielzoekers en statushouders die in de afgelopen jaren naar Nederland zijn gekomen, in kaart te brengen en te volgen. Het is een initiatief van vier ministeries (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Justitie en Veiligheid, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Volksgezondheid, Welzijn en Sport). Dit project maakt gebruik van surveys, kwalitatief onderzoek en registergegevens.Het Sociaal en Cultureel Planbureau (•†‡) is gevraagd om in samenwerking met het Wetenschap- pelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum ( –ƒ⁄†), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (‹›−‰) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (†—•) een survey uit te voeren onderSyrische statushouders. Het gaat om het cohort personen dat tussen 1 januari 2014 en 1 juli 2016een verblijfsvergunning asiel heefl gekregen en hun kinderen en partner die als nareiziger of in hetkader van gezinshereniging naar Nederland zijn gekomen. In 2017 is de eerste wave van de survey uitgevoerd, waarin ruim 3200 Syri…rs van 15 jaar en ouder zijn geınterviewd (respons 81%). De uit-komst vormde de basis voor het in juni 2018 verschenen rapport Syri…rs in Nederland (Dagevos et al.2018a). Ook dit rapport is overwegend gebaseerd op de survey, met daaraan gekoppelde register- gegevens. We blijven dit cohort Syri…rs via surveyonderzoek volgen. Het veldwerk van de tweede wave wordt uitgevoerd in de eerste helfl van 2019. Kwalitatief onderzoek vormt een ander onder- deel van het project. Eind 2018 verscheen een kwalitatieve studie over de positie van Eritresestatushouders (Sterckx en Fessehazion 2018). Het †—• heefl een bestand van gekoppelde register- gegevens opgebouwd waarmee de positie van asielzoekers en statushouders kan worden gevolgd. Hierover is inmiddels gepubliceerd (†—• 2017, 2018). De registerbestanden beva’en gege-vens van alle herkomstgroepen die in de cohortperiode als asielmigrant naar Nederland zijn geko- men.8•‚‰ł™−‚œœ›™š , †ƒ™†žfi•›ł• ł™ ‚‚™⁄‚†Œœ•‡fi™œł™ −ƒƒ‹ —łžł›⁄
PAGE – 10 ============
We hebben ervoor gekozen om verdiepend onderzoek te doen naar de volgende zes onderwerpen: gezinshereniging en verhuisgedrag, intenties om in Nederland te blijven,psychische gezondheid, zorggebruik, diversiteit in participatie en sociaal-culturele posities.Een combinatie van redenen ligt ten grondslag aan de keuze voor deze thema”s. Zo leverde het rapport Syri…rs in Nederland (Dagevos et al. 2018a) een aantal opmerkelijke bevindingen op, die nader onderzoek verdienen. Dit geldt bijvoorbeeld voor het hoge aandeel personendat psychisch ongezond is. In dit rapport gaan we na welke factoren hieraan ten grondslag liggen. Zo kijken we in hoeverre de psychische gezondheid wordt beınvloed door de periode in de opvang en de ervaringen van Syrische statushouders met het leven in Neder- land. De bevindingen leveren aandachtspunten op voor onder meer het opvangbeleid.Inzicht in de determinanten van het zorggebruik maakt duidelijk of er bepaalde groepenzijn die gegeven hun psychische en fysieke gezondheid weinig van zorg gebruikmaken, wat mogelijk duidt op ondergebruik. Verder onderzoeken we of verschijnselen die zijn vast- gesteld bij eerdere groepen statushouders zich ook voordoen bij de huidige groep Syrischestatushouders. Dit geldt onder meer voor de vraag of zij, net als eerdere groepen, verhui-zen richting de grote steden. De keuze voor de thema”s is eveneens ingegeven door hun relevantie voor het beleid. Onderzoek naar gezinshereniging laat zien hoe de omvang ensamenstelling van de Syrische bevolking in de afgelopen jaren is veranderd. Het aantal kin-deren neemt toe, wat gevolgen heefl voor het onderwijs en de instroom in schakelklassen. Inzicht in wie de intentie heefl om in Nederland te blijven biedt indicaties voor toekom- stige veranderingen in de bevolkingssamenstelling „ zijn het overwegend de kansrijken die weg willen? „ en geefl een beeld van de binding van Syrische statushouders met Neder- land. De overheid pleit voor de vormgeving van trajecten die verschillende vormen vanparticipatie, zoals het leren van de taal, het volgen van een opleiding en (het vinden van)werk met elkaar combineren. We bekijken wat er terechtkomt van het streven om diverse vormen van participatie te combineren. Hierbij kijken we breder dan de arbeidsmarkt- positie, aangezien nog maar weinig statushouders een vaste, betaalde baan hebben. Inte-gratie is de afgelopen decennia steeds vaker gemunt als een sociaal-cultureel vraagstuk, waarbij de opva’ingen over migranten en migratie overwegend worden gekleurd dooropva’ingen over culturele verschillen en sociale afstand. We onderzoeken de sociaal- culturele verscheidenheid binnen de Syrische groep en proberen zicht te krijgen op de fac-toren die samenhangen met verschillen in sociaal-culturele posities.Zoals gezegd willen we met dit onderzoek meer inzicht krijgen in de achtergronden vanpositieverschillen binnen de Syrische groep. Omdat we ons overwegend baseren op infor- matie die betrekking heeflspraken te doen. We spreken dan ook meestal over samenhangen en relaties tussen varia- belen. Soms is er wel duidelijk sprake van gebeurtenissen die zich eerder in de tijd hebben voorgedaan, zoals tijdens de vlucht of de periode in de opvang. Hoewel ook dan de richtingvan de causaliteit kan worden bediscussieerd, spreken we in die gevallen wel van invloed en e€ect.Het perspectief van de Syri…rs „ hun posities, opva’ingen en ervaringen „ staat in dit rap-port centraal. De maatschappelijke context waarbinnen Syri…rs hun weg moeten vinden is 9•‚‰ł™−‚œœ›™š , †ƒ™†žfi•›ł• ł™ ‚‚™⁄‚†Œœ•‡fi™œł™ −ƒƒ‹ —łžł›⁄
PAGE – 11 ============
ook van belang. Denk bijvoorbeeld aan in- en uitsluitingsprocessen aan de kant van deontvangende samenleving. We besteden hier indirect aandacht aan door interetnische contacten en ervaren discriminatie en acceptatie door Syri…rs mee te nemen bij de verkla-ring van de verschillen binnen de Syrische groep, maar hoe autochtone Nederlanders den-ken over Syri…rs en op welke wijze deze beeldvorming hun positieverwerving beınvloedt komt in dit rapport niet aan bod. Voor onderzoek naar de beeldvorming over vluchtelingen verwijzen we naar Huijnk et al. (2017), Kloosterman (2018) en Mensink en Miltenburg(2018).Voor deze studie zijn bijdragen geleverd door het †—•, –ƒ⁄†, ‹›−‰ en •†‡. We va’en eerstvoor elk thema de belangrijkste bevindingen samen (§ S.2). Daarna kijken we voor de zes thema”s welke beınvloedende factoren relevant zijn en of op grond daarvan een aantal meer overkoepelende conclusies zijn te trekken over de achtergronden van verschillen in positie van Syrische statushouders (§ S.3). We sluiten af met aandachtspunten voor het beleid (§ S.4).S.2Zes onderwerpen samengevat S.2.1Dynamiek in de demograŁe van Syrische statushouders (hoofdstuk 2, Nathalie Booten Zo… Driessen (†—•))Van de hier onderzochte Syrische statushouders 1 heefl in de periode tot 1 juni 201740% een of meerdere familieleden laten overkomen. Onder de statushouders uit andere landen ligt dit percentage op 18%. Gezinshereniging onder Syri…rs vindt, vergeleken met statushouders uit andere landen, relatief snel plaats (gemiddeld acht maanden voordatgezinsherenigers naar Nederland kwamen, tegenover veertien maanden voor Eritree…rs enelf maanden voor statushouders uit andere groepen). Ook laten Syri…rs relatief veel gezins-herenigers en nareizigers overkomen uit het land van herkomst in vergelijking met andere statushouders. Daardoor neemt het aandeel alleenstaanden in de loop der tijd af enwonen steeds meer Syri…rs in een gezin met partner en kinderen.Nog weinig verhuizingen onder Syri…rs, voorkeur voor meer stedelijke gebieden Syrische statushouders verhuizen iets minder vaak tussen gemeenten dan andere groepen:6% van de Syri…rs verhuisde op enig moment in de waarneemperiode naar een anderegemeente, tegenover 8% van de overige statushouders. Met name gezinnen met kinderenverhuizen minder vaak dan personen in een huishouden zonder kinderen. Wel verhuizen Syri…rs over het algemeen naar meer stedelijke gebieden. Onder de meest populaire steden is Enschede een opvallende bestemming. Mogelijk hangt deze voorkeur samen met de aanwezigheid van een Syrisch-christelijke gemeenschap in deze stad. Op het niveau van provincies trekken mensen van minder dichtbevolkte naar meer stedelijke provincies. In veel gevallen gaan veranderingen in huishoudenssamenstelling, bijvoorbeeld als gevolgvan gezinshereniging, samen met een verhuizing naar een andere gemeente.10•‚‰ł™−‚œœ›™š , †ƒ™†žfi•›ł• ł™ ‚‚™⁄‚†Œœ•‡fi™œł™ −ƒƒ‹ —łžł›⁄
99 KB – 186 Pages